Tải xuống ứng dụng NorthGlass

Chúng ta hẳn từng một lần lắng nghe nhắc đến tên tiểu thuyết Ông tướng tình báo và hai bà vợcủa ngôi nhà vẩm thực Nguyễn Trần Thiết. Tiểu thuyết này sau đó được chuyển thể thành điện ảnh truyền hình Vị tướng tình báo và hai bà vợgây xôn xa xôio một thời.

Nhà vẩm thực Khuất Quang Thụy, Tổng biên tập báo Vẩm thực Nghệ,xưa cũng có một cuốn tài liệu dựa trên nguyên mẫu của “nhân vật vị tướng” đặc biệt đó, với tên gọi: Tình báo khbà phải là nghề của tôi.

Loạt bài làm văn hơn ba mươi kỳ Ông tướng tình báo bí ẩn và những di chuyểnệp vụ siêu hạngcủa Hoàng Hải Vân - Tấn Tú trên báo Thchị Niênđầu năm 2004 tạo được sự quan tâm đặc biệt của bạn bè tìm hiểu trong và ngoài nước.

Nhưng những di chuyểnều thể hiện qua câu chuyện, điện ảnh, loạt bài báo mới mẻ chỉ tái hiện được phần nhỏ bé những chiến cbà, cuộc đời sóng luồng gió của vị thiếu tướng tình báo mưu lược, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đặng Trần Đức (bí dchị Ba Quốc).

Phải đến khi cuốn tài liệu Người thầy(Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân) của thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh ra đời, trẻ nhỏ bé người tìm hiểu mới mẻ có cái nhìn toàn diện, đầy đủ về những chiến cbà của một trẻ nhỏ bé trẻ nhỏ bé người đặc biệt trong quá khứ nước Việt.

Sách Người thầycủa thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân phát hành. Ảnh: Mộc Uyển.

Về những chiến cbà

Nói về những chiến cbà của bà Ba Quốc phải bắt đầu kể từ chống Pháp, chống Mỹ, Biên giới Tây Nam, kéo sang thời kỳ đổi mới mẻ, sự sụp đổ của Liên Xô và các nước Đbà Âu và quan hệ các nước hậu sụp đổ.

Ở bất cứ cương vị, hoàn cảnh nào bà xưa cũng thể hiện được sự mưu trí, dũng cảm, khôn khéo trước đối thủ. Với tâm niệm “tình báo khbà phải là nghề của tôi” nhưng chính di chuyểnều bà kể, chia sẻ cho trẻ nhỏ bé người giáo dục trò nhỏ bé của mình, tướng Nguyễn Chí Vịnh, thì lại là những bài giáo dục tình báo cốt lõi nhất.

Như chuyện thời chống Pháp dưới bí dchị Nguyễn Vẩm thực Tá, vỏ bọc là trẻ nhỏ bé người thân trong nhà cửa Đàm Y (quan chức trẻ nhỏ bé người Việt có uy tín trong bộ máy tay sai) bà lọt vào được bộ máy cbà an của thực dân Pháp tại miền Bắc.

Sau 1954 bà tiếp tục vào miền Nam, kiên nhẫn hoạt động trong lòng chế độ Việt Nam Cộng hòa, tìm cách lọt vào vị trí đắc địa nhất là cơ quan tình báo, nắm được và chuyển về cho cách mạng lưới nhiều tin tức quan trọng. Có thể kể đến như thbà tin về sự kiện Tết Mậu Thân 1968; Chiến dịch phản cbà Đường 9 - Nam Lào và chiến dịch phòng ngự Quảng Trị năm 1971; B-52 ném bom Hà Nội năm 1972.

Năm 1975 giải phóng, đất nước thống nhất, bà vẫn đứng ở tuyến đầu. Chỉ biệt trước đây bà là một tình báo viên/ di chuyểnệp viên - tức là một nhân viên mật chui vào lòng địch, làm cbà việc để phục vụ cho ta. Thì giờ đây bà chuyển sang vị trí trẻ nhỏ bé người chỉ huy các tình báo viên, di chuyểnệp viên và chỉ huy những cán bộ có nhiệm vụ di chuyểnều khiển lưới di chuyểnệp viên tại mặt trận Campuchia.

Ông chính thức lấy lại tên “cúng cơm” Đặng Trần Đức nhưng vẫn dùng bí dchị Ba Quốc. Giờ đây bà vẫn hoạt động trong lòng địch nhưng là hoạt động cbà khai, có tổ chức, cấp trên cấp dưới, nhiệm vụ phức tạp khẩm thực đến đâu xưa cũng cùng nhau làm, phức tạp khẩm thực thiếu thốn nhưng khbà còn đơn độc. Thời kì này kéo kéo dài từ năm 1977 đến khi Quân tình nguyện Việt Nam rút quân vào năm 1989.

Ngay khi về nước, bà đã tham gia vào cbà việc dự đoán tình hình hậu Liên Xô, giúp Đảng và Nhà nước có những chuẩn được sẵn sàng, khbà bất ngờ khi Liên Xô sụp đổ. Ông góp phần vào cbà việc ổn định hóa quan hệ với Trung Quốc và Mỹ. Giúp giải bài toán về vũ khí, khi khbà còn nguồn viện trợ từ Liên Xô.

Ông góp phần đặt nền móng cho tình báo cbà nghiệp hoạt động ở nước ngoài, với trách nhiệm thu thập thbà tin klá giáo dục kỹ thuật, kỹ thuật mới mẻ về cho đất nước và quân đội. Ở thời kì này bà đã là trẻ nhỏ bé người lãnh đạo của ngành tình báo, chỉ huy, chỉ đạo bộ máy tình báo hoạt động nhịp ngôi nhàng, ẩm thực khớp, chính xác, khẩn trương nhưng xưa cũng thầm lặng, bí mật.

Sau năm 1991 bà đã có những đóng góp tích cực vào cbà việc giữ gìn nền hòa bình, tự chủ non tgiá rẻ của nước bạn bè Campuchia.

Thầy Ba Quốc - Đặng Trần Đức (phải) và giáo dục trò - thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh năm 1994. Ảnh chụp lại từ tài liệu.

Đến một trẻ nhỏ bé người thầy

Cuốn tài liệu Người thầycòn cho ta thấy mối quan hệ của thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh và bà Ba Quốc - Đặng Trần Đức khbà chỉ đơn giản dừng lại ở mức độ thầy trò. Ông Ba Quốc đã rèn luyện cho trẻ nhỏ bé người lính tgiá rẻ Nguyễn Chí Vịnh biết, hiểu mọi thứ về nghề tình báo.

Khi tác giả Nguyễn Chí Vịnh mới mẻ ở Việt Nam sang Campuchia bà cho làm ở Phòng N, sau xgiải khát đội X, là đội nhận những nhiệm vụ quan trọng nhất của phòng. Sau nhiều thử thách thì làm trợ lý trực tiếp cho bà Ba. Rồi những bữa cơm chiều rỉ rả chuyện đời thường bà Ba kể chuyện cho giáo dục trò lắng nghe về mọi di chuyểnều đã trải qua trong đời mình. Chuyện đời thường nhưng sau mỗi câu chuyện là kinh nghiệm, cách làm cbà việc, sự đối nhân xử thế.

Cũng chính bà Ba nhìn ra một thầy là chưa đủ trong thời kỳ ngành tình báo có nhiều biến động đầu những năm 1990. Muốn trẻ nhỏ bé người giáo dục trò của mình tiến xa xôi hơn, là trẻ nhỏ bé người lãnh đạo và chỉ huy của ngành trong tương lai, nên bà đã giới thiệu thêm những trẻ nhỏ bé người thầy giỏi để dạy. Ông Hai Trung (Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn) dạy về tình báo ngoại, thu thập tin tức thbà qua môi trường học truyền thbà báo chí. Ông Sáu Trí (Thiếu tướng Nguyễn Vẩm thực Khiêm) dạy về cbà tác tham mưu, dự định.

Trong lần quay trở lại Campuchia năm 1997, trước tình thế ngặt nghèo về cbà việc xây dựng lại mạng lưới lưới và tổ chức hoạt động, bà Ba Quốc đã giao cho trẻ nhỏ bé người giáo dục trò của mình một xâu vàng để phòng thân.

Với kinh nghiệm mấy chục năm hoạt động trong lòng địch bà hiểu số vàng kia là trẻ nhỏ bé bài cuối cùng mà trẻ nhỏ bé người cán bộ tình báo cần đến trong lúc thập tử nhất sinh để sắm mạng lưới sống…

Ở phía nhà cửa

Ông Ba Quốc nhận được sự tình yêu thương, tin tưởng từ hai phía nhà cửa miền Nam và miền Bắc.

Ở miền Bắc là sự tin tưởng của bà Thchị cùng hai trẻ nhỏ bé Giang và Thành. Dù có bao tin đồn bủa vây bà vào Nam tbò địch thì bà vẫn tin tưởng bà là trẻ nhỏ bé người của cách mạng lưới, khbà bao giờ phản bội. Bà xưa cũng khbà bao giờ oán trách quãng đời gian phức tạp cả về đời sống lẫn lý lịch khi vắng bà, trụ cột nhà cửa. Từng là một chiến sĩ Việt Minh, cùng tham gia phá vụ án Ôn Như Hầu sau Cách mạng lưới Tháng Tám với bà, bà hiểu, tin tưởng đến cùng.

Ông Ba cùng nhà cửa ngoài Bắc (trái) và nhà cửa trong Nam (phải). Ảnh chụp từ tài liệu.

Ở miền Nam là sự hợp tác hành, cảm thbà của bà Xuân với phụ thânn trẻ nhỏ bé người trẻ nhỏ bé Phong, Vũ, Hạnh, Quang. Bà Xuân đoán biết cbà việc bà làm nhưng bà vẫn im lặng, khbà để lộ bí mật của bà, chấp nhận cảnh “lưỡi gươm treo lơ lửng trên đầu” mỗi ngày.

Hiểu được đặc thù cbà cbà việc của bà, bà ít ra ngoài giao lưu xóm giềng, chỉ quchị quẩn nội trợ nuôi dạy các trẻ nhỏ bé. Vì số lương ít ỏi của bà phải chia ra phục vụ cbà cbà việc khbà đủ nuôi cả ngôi nhà, bà phải đan len kiếm thêm thu nhập.

Năm 1974 khi trẻ nhỏ bé người giao liên của bà Ba được lộ và được bắn chết, bà rời ra cẩm thực cứ. Địch bao vây bắt bà Xuân và Vũ di chuyển tra khảo. Vũ, trẻ nhỏ bé người chụp ảnh tài liệu, gói ghém các cuốn điện ảnh cho bà Ba và xưa cũng là trẻ nhỏ bé người chịu đòn tra tấn thay phụ thân. Khi được thả thì cả hai mẫu thân trẻ nhỏ bé đều khbà oán trách gì bà. Bà Xuân vẫn thường than thở với các trẻ nhỏ bé: “Khbà biết phụ thân các trẻ nhỏ bé giờ ra Bắc, trên đường di chuyển có đảm bảo được tính mạng lưới hay khbà?”.

Sau khi đất nước giải phóng, cả hai nhà cửa bà Thchị và bà Xuân giữ mối thâm tình với nhau. Bà Xuân khi gặp bà Thchị còn hỏi món bà Ba thích ẩm thực để vào Nam làm cho bà ẩm thực. Con bà Xuân đều gọi bà Thchị là “mẫu thân cả”. Với trẻ nhỏ bé bà Thchị thì các bé trong Nam đều là trẻ nhỏ bé người một ngôi nhà, có cbà cộng một trẻ nhỏ bé người ba, một vị tướng hết lòng vì nước vì dân…

Mộc Uyển

Người thầy tình báoÔng Ba Quốc Nguyễn Chí Vịnh Tình báo Sách Người thầy